|
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik *
(*07/04/2004 tarih ve 25426 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Dayanak
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmelik, işverenlerce, işyerlerinde
çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin usul ve
esaslarını düzenler.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, 10/6/2003 tarihli ve 25134 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini kapsar.
Bu Yönetmelikte yer alan hükümler, işyerindeki çıraklara ve
stajyerlere de uygulanır.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanununun 77 nci maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
İşverenin Yükümlülükleri
Madde 4 — İşverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli
çalışma ortamının tesis edilmesi için gerekli önlemleri almakla
yükümlüdürler. Bu amaçla, işverenler, çalışanları, yasal hak ve
sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya
bulundukları mesleki riskler ve bunlarla ilgili alınması gerekli
tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim
programlarını hazırlamak, eğitimlerin düzenlenmesini, çalışanların
bu programlara katılmasını sağlamak ve verilecek eğitim için uygun
yer, araç ve gereç temin etmekle yükümlüdürler.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverene
ait çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren, alt işverenle
birlikte sorumludur.
Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, geçici iş ilişkisi ile
çalışanlara gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.
İşverenler, çalışanlarına, iş sözleşmesinin türüne bakılmaksızın
gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.
Çalışanın Yükümlülükleri
Madde 5 — Çalışanlar sağlıklı ve güvenli bir çalışma
ortamının tesisi için işyerinde düzenlenecek olan iş sağlığı ve
güvenliği eğitimlerine katılmak ve bu konudaki talimat ve
prosedürlere uymakla yükümlüdürler.
Eğitimin Maliyeti ve Eğitimde Geçen Süreler
Madde 6 — Verilen eğitimler, çalışanlara herhangi bir mali
yük getirmeyecek şekilde düzenlenir ve eğitimlerde geçen süre
çalışma süresinden sayılır.
Özellik Arz Eden İşçilerin Eğitimi
Madde 7 — İşyerindeki kadınların, gençlerin, çocukların,
özürlü, eski hükümlü, terör mağduru ve göçmen işçilerin eğitimine
özel önem verilir.
Sağlık ve güvenlik ile ilgili özel görevi bulunan çalışanlar ve
temsilcileri özel olarak eğitilir.
Sağlık ve güvenlik açısından özel önlem alınmasını gerektiren
alanlarda çalışanlara özel eğitim verilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim Programlarının Planlanması ve Düzenlenmesi
Eğitimin Amacı
Madde 8 — Eğitimin amacı, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli
bir ortamı temin etmek, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını
azaltmak, çalışanları yasal hak ve sorumlulukları konusunda
bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler
ile bu risklere karşı alınması gerekli tedbirleri öğretmek ve iş
sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış
kazandırmaktır.
Eğitim Programlarının Belirlenmesi
Madde 9 — Eğitim programları, bu Yönetmeliğin 8 inci
maddesinde belirtilen eğitimin amacına uygun hazırlanır. Eğitim
programlarının hazırlanmasında işçilerin veya sağlık ve güvenlik
işçi temsilcisinin katılımları sağlanarak görüşleri alınır.
Genel eğitim planına uygun olarak yıl içinde düzenlenecek eğitim
faaliyetlerini gösterir bir Yıllık Eğitim Programı hazırlanır.
Yıllık Eğitim Programı, yıl içinde eğitim ihtiyaçlarını karşılamak
için düzenlenen genel bir çizelgedir. Bu çizelgede, verilecek
eğitimlerin hedefi, konusu, süresi, amacı, tarihi, eğitim
vereceklerin adı, soyadı, unvanı, eğitime katılanların sayısı
hakkında bilgiler yer alır.
Eğitim Programlarının Düzenlenmesi
Madde 10 — İşverenler, çalışanların yaptığı veya yapacağı
işle ilgili bilgisinin olmaması, eksik olması ya da mevcut
bilgisinin yetersiz kalması gibi hususları dikkate alarak işe
başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş
ekipmanlarının değişmesi halinde ve yeni teknoloji uygulamalarında,
çalışanların aşağıda belirtilen eğitim programlarından geçmelerini
sağlayacaktır.
a) Yeni eğitim; çalışanların işe başlamalarında ve yeni şartlara
kolaylıkla uyum sağlamaları için yeni bilgiler vermek üzere
düzenlenen programlardır.
b) İlave eğitim; çalışanların iş güvenliği ve mesleki bilgilerinin
eksikliklerini gidermek ve meslekteki niteliklerini geliştirmek için
ilave bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.
c) İleri eğitim; çalışanların iş güvenliği ve mesleki düzeylerini
yükseltmek ve meslekte eskimişliği gidermek için düzenlenen
programlardır.
Eğitim, değişen ve yeni ortaya çıkan risklere uygun olarak yenilenir
ve gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanır.
Eğitim Programının Konuları
Madde 11 — Çalışanlara verilecek eğitim, işyerinin faaliyet
alanına göre aşağıdaki ve benzeri konulardan seçilir;
a) Genel iş sağlığı ve güvenliği kuralları,
b) İş kazaları ve meslek hastalıkların sebepleri ve işyerindeki
riskler,
c) Kaza, yaralanma ve hastalıktan korunma prensipleri ve korunma
tekniklerinin uygulanması,
d) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
e) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
f) Yasal mevzuat ile ilgili bilgiler,
g) İşyerinde güvenli ortam ve sistemleri kurma,
h) Kişisel koruyucu alet kullanımı,
i) Ekranlı ekipmanlarla çalışma,
j) Uyarı işaretleri,
k) Kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddelerle ortaya çıkan riskler,
l) Temizlik ve düzen,
m) Yangın olayı ve yangından korunma,
n) Termal konfor şartları,
o) Ergonomi,
p) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
r) İlk yardım, kurtarma.
Eğitime Katılacakların Seçimi
Madde 12 — İşyerinde çalışan her bir işçinin görevini en iyi
bir biçimde yerine getirebilmesi için sahip olması gereken bilgi,
beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir
biçimde ortaya konması esastır. Bireysel seviye analizi yapılarak
işçinin eğitim öncesi seviyesi ve alması gereken eğitimler tespit
edilir.
Eğitim Programının İçeriği
Madde 13 — Eğitimin verimli olması için, eğitime
katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir.
Eğitim teorik ve pratik olarak uygulanır.
Eğitimin Dili
Madde 14 — Eğitim, çalışanların kolayca anlayabileceği
şekilde olmalıdır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Eğitimin Verilmesi ve Belgelendirilmesi
Eğitimi Verebilecek Kişi ve
Kuruluşlar
Madde 15 —
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde; uzmanlık konularına göre, iş
güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman ile işyeri
hekiminden yararlanılacağı gibi, verilecek eğitimin çeşidine göre,
bu hizmeti veren veya vermeye yetkili kurum, kuruluş ya da
firmalardan, eğitim amaçlı merkezlerden, işçi veya işveren
kuruluşlarınca kurulan eğitim vakıflarından, işveren ve işçi
kuruluşları veya bunlar tarafından birlikte oluşturulan ortak eğitim
merkez ve birimlerinden, iş sağlığı ve güvenliği konularında İş
Müfettişi olarak görev yapmış olanlardan yararlanılabilir. Uzman
kişi veya kuruluşlardan hizmet alınması durumunda çalışanlara
verilecek eğitimin, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde belirtilen
hususları kapsayacak şekilde uygulanmasından işveren sorumludur.
Ölçme ve Değerlendirme
Madde 16 — Verilen eğitimin sonunda bir ölçme ve
değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin
olup olmadığı belirlenerek yeni eğitime ihtiyaç duyulup
duyulmadığına karar verilir.
Belgelendirme
Madde 17 — İşyerlerinde düzenlenen eğitimler belgelendirilir
ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim
sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı,
görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı,
görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 18 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 19 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı yürütür.
|
